دوخت جانماز در مدل های مختلفی انجام می شود. از پارچه های مخمل، ترمه، نمدی و… برای دوخت مدل های مختلف جانماز استفاده می شود. در این مقاله، با دوخت انواع جانماز آشنا می شویم.
فهرست مطالب
دوخت جانماز ساده
جانماز، یک وسیله ای پارچه ای می باشد که می تواند به عنوان زیرانداز مهر، در هنگام نماز خواندن استفاده شود. طرح و مدل های مختلف جانماز با توجه به سلیقه و جنسیت مصرف کنندگان آن مختلف می باشد.
جانماز کودکان دختر، در طرح و رنگ های شاد و تزئینی می باشد اما برای دوختن جانماز مردانه بزرگسال، از متریال تزئینی به میزان کمتری استفاده می شود.
برای دوخت جانماز پارچه ای ساده، باید از پارچه کتان و یا ساتن استفاده شود. پارچه های کتان و ساتن آمریکایی، با ضخامت مناسبی که دارند، برای دوختن جانماز ساده، مناسب هستند. حتی این نوع پارچه ها می توانند برای جانماز زنانه و یا دخترانه با انواع دوخت های تزئینی، گلدوزی و… دوخته شوند.
برای دوختن این جانماز، نیاز به یک عدد پارچه با ابعاد 30 در 30 یا 40 در 40 داریم. اندازه جانماز کاملا سلیقه ای می باشد اما اندازه های گفته شده، اندازه جانماز معمولی هستند. بعد از برش مربعی پارچه، لبه های جانماز با دوخت رول، دوخته می شوند. برای این کار باید لبه جانماز را حدود نیم سانتی متر تا بزنیم و یک نیش بخیه از کنار آن بروید. بعد از دوخت دور تا دور لبه پارچه، اضافات پارچه را با یک قیچی نوک تیز، برش می زنیم. سپس لبه دوخته شده را یکبار دیگر تا می زنیم و دوباره از لبه کار، نیش چرخ می زنیم. این کار باعث می شود لبه های جانماز بدون سردوز زدن، پاکدوزی شود و درز اضافه ای نداشته باشد.
جانماز پارچه ای ساده می تواند به صورت دو عددی و یا تکی دوخته شود. برای دوخت دو عددی جانماز، باید ابعاد تکه اول 40 در 40 سانتی متر و ابعاد تکه دوم 15 در 15 سانتی متر باشد. روش دوخت هر دو تکه جانماز، مانند روش دوخت جانماز ساده می باشد. شما می توانید برای زیبایی بیشتر، تکه بزرگ جانماز را به شکل مستطیل در ابعاد 30 در 40 سانتی متر برش بزنید. اما تکه کوچک جانماز، باید به صورت مربعی باشد. در آموزش خیاطی، جانماز دو تکه ای در طرح مربع و مستطیل دوخته می شوند.
آموزش دوخت جانماز کیسه ای
برای راحتی حمل جانماز و مهر، بهتر است برای جانماز خود یک کیسه بدوزید. برای هر مدل از جانمازی، طبق اندازه ای که دارد، می توان کیسه دوخت.
برای دوخت این نوع جانماز، بهتر است از پارچه خود جانماز برای دوخت کیسه استفاده کنید که طرح زیباتری را به خود بگیرد. اگر جانماز شما دارای تزئیناتی مانند سنگ دوزی، گلدوزی و… است، بهتر است کیسه جانماز را هم مانند خود جانماز، تزیین کنید.
برای دوخت این کار، جانماز خود را به صورت چند لا تا کنید. بعد از تا کردن، باید طول و عرض جانماز تاشده را اندازه بزنید. پارچه خود را با طول (دو برابر عرض + 2 سانتی متر) و عرض (طول + 5 سانتی متر) برش بزنید. بعد از برش طول را تا بزنید و یک طرف عرض و طرف طول کیسه را بدوزید. یک طرف عرض پارچه باز می ماند. در این مرحله، باید حدود 2 سانتی متر، لبه عرضی پارچه را تا بزنید. بدین صورت لبه پارچه، دو سانتی متر لول می شود که با دوخت ریز، روی آن چرخ می زنیم. دقت کنید حدود نیم سانتی متر، از لبه را ندوزید تا از داخل آن، بتوانیم نوار را عبور دهیم.
در این مرحله نیاز به یک نوار روبانی نیم سانتی متری و یا نخ قیطان ضخیم داریم. یک سر نوار یا نخ را به سنجاق وصل می کنیم و سنجاق را از قسمتی که روی لبه پارچه ندوخته ایم، وارد لبه دوخته شده می کنیم. با حرکات انگشت سنجاق را به داخل لبه پارچه هل می دهیم تا نوار در تمام قسمت داخلی لبه پارچه قرار بگیرد. بعد از دور زدن کامل عرض پارچه با سنجاق، سنجاق از طرف دیگر خارج می شود. در این صورت نوار و یا نخ را به اندازه 20 سانتی متر بیشتر از عرض کیسه، می بریم.
با قرار دادن جانماز تا شده در داخل کیسه موردنظر، می توانیم نوار و یا نخ را بکشیم و سر آن مانند بقچه جمع شود.
آموزش دوخت جانماز مخمل
جانماز مخمل، یکی از جانمازهای شیک می باشد که برای آقایان، بانوان و حتی کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. پارچه های مخمل می توانند در رنگ های مشکی، سورمه ای و قرمز برای دوختن جانماز استفاده شوند.
برش و دوخت این نوع جانماز در نوع دو تکه، مانند جانماز ساده انجام می شود. جانمازهای مخمل با هویه کاری، گلدوزی و سنگ دوزی تزئین می شوند. بیشتر جانمازهای مخمل هویه کاری می شوند.
برای هویه کاری کردن، بعد از برش تکه بزرگ آن، باید از شابلون های فلزی حاشیه ای مخصوص هویه کاری استفاده شود. پارچه را روی سطح شیشه قرار می دهیم و شابلون را در قسمت گوشه و یا لبه پارچه طبق مدل شابلون، قرار می دهیم. هویه را گرم می کنیم و قسمت های لبه ای شابلون را با دقت بالا، هویه می کشیم.
دقت کنید که اگر پارچه مخمل شما، نازک باشد، باید از آستری برای جانماز مخمل استفاده کنید. آستری را مانند خود پارچه، در اندازه معین برش می زنید. روی یکدیگر قرار می دهید و لبه های هر دو را با هم دوخت نیش می زنید. بعد از آماده شدن جانماز، می توانید هویه کاری را انجام دهید.
آموزش دوخت جانماز عروس
جانماز عروس، کامل ترین جانماز می باشد که دارای تکه های بیشتری است. پک کامل جانماز عروس شامل سجاده، جانماز ساده یک تکه یا دو تکه و یک کیسه پاکتی می باشد. تمام اقلام این جانماز در داخل کیسه پاکتی پارچه ای قرار می گیرد.
برای دوختن جانماز عروس، باید پارچه سجاده آن با خود جانماز، از یک نوع پارچه باشد. بیشتر برای دوختن این نوع جانماز از پارچه کتان ساده یا طرح دار در رنگ سفید یا شیری استفاده می شود. سجاده عروس در طول 50 الی 60 سانتیمتر و عرض 40 سانتی متر می باشد. سجاده نیاز به آستر کشی ندارد. می توان برای زیبایی بیشتر سجاده، دو گوشه آن را هویه کاری، گلدوزی و یا سنگ کاری تزئین شود.
نوع تزئینی که برای دوخت سجاده استفاده می شود باید برای دوختن جانماز عروس نیز به کار رود. جانماز در ابعاد 40 در 40 دوخته می شود و در صورت تمایل می توانید پشت آن را با پارچه های آستری رویال ساده سفید، آستر کشی کنید.
برای دوخت کیسه پاکتی جانماز هم، پارچه ای به اندازه 52 در 47 سانتی متر برش می زنیم. پارچه را طبق تصویر، به یکدیگر می دوزیم. فقط یک گوشه آن دوخته نمی شود که شما می توانید برای گوشه باز مانده پاکت از نوارهای تزئینی استفاده کنید.
دوخت جانماز گلدوزی
برای گلدوزی کردن روی جانماز، می توان از نخ های مخصوص گلدوزی در رنگ های مختلف استفاده کرد. گلدوزی می تواند طبق سلیقه شخصی، با چرخ خیاطی یا با دست انجام شود. بعد از برش پارچه جانماز، می توانید لبه یا گوشه های آن را با خودکار حرارتی، طرحدار کنید. طرح های زیادی برای حاشیه گلدوزی جانماز وجود دارند. با کشیدن طرح روی پارچه جانماز، می توانید آن را با شلال های ساده با دست گلدوزی کنید. اما بهتر است برای جلوه بیشتر، از چرخ خیاطی استفاده کنید.
اگر گلدوزی با چرخ خیاطی را بلد نیستید می توانید از دوخت ساده چرخ خیاطی کمک بگیرید. طرح های ساده موجدار را روی لبه های جانماز بکشید. نخ روی چرخ خیاطی را با نخ ضخیم مانند نخ روکار جین دوزی، نخ کشی کنید و برای نخ زیر از نخ ساده همرنگ پارچه استفاده کنید. سپس پارچه را زیر پایه چرخ قرار دهید و به آرامی بخیه ساده را از روی طرحی که روی پارچه کشیده اید، بدوزید. نخ ضخیم، باعث می شود بخیه برجسته نشان داده شود. حتما رنگ نخ روکار با رنگ پارچه متفاوت باشد تا گلدوزی شما نمای زیباتری داشته باشد.
آموزش دوخت جانماز نمدی
نمد یک پارچه ضخیمی می باشد که برای دوخت انواع عروسک و وسایل تزئینی استفاده می شود. شما می توانید با تهیه نمدهای رنگی، یک جانماز زیبا برای خود و کودک دلبندتان بدوزید.
نمد تهیه شده را در ابعاد 30 در 30 می دوزیم. لبه های آن را با دوخت دندان موشی تزئین می کنیم. در صورت تمایل می توانید با دوخت شلال های کوچک، یک گوشه از جانماز نمدی را گلدوزی کنید.
جانماز نمدی را می توانید مانند جانماز جیبی بدوزید. جانماز جیبی نمدی، طرح جذاب تری دارد و برای دخترانی که به تکلیف رسیده اند، بسیار زیبا و کاربردی است. آن ها می توانند این نوع جانماز را در نوع جیبی داخل کیف خود قرار دهند و در مدرسه و یا اردو، نماز یومیه خود را با اشتیاق بخوانند.
آموزش دوخت جانماز ترمه
جانماز ترمه با روش جانماز ساده پارچه ای دوخته می شود. اما برای زیبایی کار، آسترکشی می شود. آستر موردنظر همرنگ با پارچه ترمه می باشد و در همان اندازه برش می خورد. رویه پارچه و آستری، روی یکدیگر قرار می گیرد و دور تا دور آن با چرخ دوخته می شود. فقط ده سانتی متر دوخته نمی شود تا از طرف باز آن، پارچه به رو برگردانده شود. بعد از برگرداندن می توانید آن را پس دوز کنید.
دوخت جانماز جشن تکلیف
دوختن جانماز برای دختران به تکلیف رسیده، با روش های مختلفی انجام می شود. شما می توانید جانماز را در نوع کیسه ای بدوزید و روی کیسه را برای تزئین گلدوزی یا روبان دوزی کنید.
حتی می توانید دور تا دور جانماز را با هویه کاری تزئین کنید و از گل های آماده روبانی تزئین شده به دو گوشه جانماز بدوزید.
جانماز جشن تکلیف می تواند دارای سجاده باشد. برای دوخت سجاده این جانماز، باید پارچه ای با ابعاد 50 در 30 سانتی متر تهیه کنید و با دوخت نیش، دور تا دور آن را پاکدوزی کنید. برای دوخت سجاده و جانماز، حتما از رنگ سفید استفاده کنید. برای دوختن خود جانماز اصلی، از روش دوختن جانماز ساده پارچه ای استفاده کنید.
آموزش دوخت جانماز بقچه ای
جانماز بقچه ای یک جانماز جیبی بسیار زیبا برای کودکان دختر می باشد که طرح جذابی دارد. برای دوخت این جانماز، نیاز به دو پارچه با رنگ مختلف داریم. بهتر است یک پارچه ساده بدون طرح و یک پارچه گلدار رنگی برای دوخت استفاده کنیم.
هر دو پارچه را با ابعاد 25 در 25 سانتی متر برش بزنید. روی پارچه ها را روی همدیگر قرار دهید و به فاصله نیم سانتی متر دور تا دور آن ها را چرخ کنید. فقط ده سانتی متر از لبه را ندوزید. بعد از تمام شدن دوخت، پارچه را از طرفی که ندوخته اید به رو برگردانید. قسمت باز مانده لبه را با سوزن و نخ همرنگ با دست پس دوزی کنید.
دور تا دور پارچه را با فاصله یک سانتی متر، دوخت رو بزنید. بعد از دوخت، گوشه های آن را طبق تصویر، حدود هشت سانتی متر تا بزنید و از محل مشخص شده روی تصویر با فاصله یک سانتی متر از لبه دوخت بزنید.
در این مرحله به یک نوار روبانی نیم سانتی احتیاج داریم. نوار را از داخل لبه های تا زده شده عبور دهید. این کار را با سنجاق انجام دهید. بعد از اینکه نوار را از دور تا دور پارچه، عبور دادید، حدود ده سانتی متر اضافه تر برش بزنید. در این صورت جانماز ما آماده است. برای بستن جانماز، کافی است روبان را از دو طرف بکشید و پارچه به صورت بقچه طبق تصویر جمع شود. می توانید مهر را هم در داخل جانماز بقچه ای قرار دهید و سپس نوار را بکشید.
دوخت جانماز جیبی
جانماز جیبی برای تمامی افراد چه بزرگسال و چه کودک قابل استفاده است. اندازه بسیار کوچکی دارد و می تواند مهر را هم در داخل خود نگه دارد. برای دوخت جانماز کوچک جیبی، به پارچه ای مخملی و یا ساده تترون با ابعاد 18 در 18 سانتی متر و 14 در 30 سانتی متر نیاز داریم.
پارچه 18 در 18 سانتی متری را به صورت دو عددی برش می زنیم. روی پارچه ها را روی یکدیگر قرار می دهیم. دور تا دور آن ها چرخ می کنیم. حدود پنج سانتی متر باز می گذاریم تا پارچه را به رو برگردانیم. بعد از برگرداندن، لبه باز را پس دوزی می کنیم و اتو می زنیم.
پارچه 14 در 30 سانتی متر را دو عدد برش می زنیم، مانند تکه بالایی، آن را می دوزیم، به رو برمی گردانیم و اتو می زنیم. تکه مستطیلی دوخته شده را زیر تکه مربعی مانند تصویر قرار می دهیم و یک دوخت ساده از وسط آن می زنیم. قسمت بالایی و پایینی تکه مستطیلی را دکمه فشاری می دوزیم. بعد از تا شدن گوشه های تکه مربعی، می توان تکه مستطیلی را تا کرد و با دکمه فشاری بست.
سخن نهایی
دوخت جانماز در مدل های مختلف برای سنین مختلف انجام می شود که در این مطلب انواع روش های دوخت جانماز را به شما آموزش دادیم. شما می توانید از سایت هنرآموز، انواع روش های دوخت آسان و کاربردی خیاطی را یاد بگیرید و در منزل کسب درآمد کنید.